Doğan Cüceloğlu Hocanın Aziz Hatırasına...

YÖNETİMLERDE  LİDERLİK

            İnsanlar, liderler ve liderlik konusunda en az 2000 yıldır tartışmakta ve yazmaktadırlar. Liderlik, belirli şartlar altında kişisel veya grup amaçlarını gerçekleştirmek üzere bir kimsenin başkalarının faaliyetlerini etkilemesi ve yönlendirmesi süreci olarak tanımlanabilir. Liderlik, liderin yaptığı şeylerle ilgili bir süreçtir. Liderliğin temelinde başkalarını etkileme vardır. Etkileme yoksa liderlik yoktur. Belediye başkanları halkı etkilediği oranda liderlik yeteneğine sahiptir.

LİDERLİĞİN DOĞAL KANUNLARI

Liderin kişisel özellikleri, davranışları ve alışkanlıklarından ziyade lider-takipçi ilişkisine odaklandığımız zaman, liderleri ve liderliği açıklayabiliriz. Warren Blank “liderliğin dokuz doğal kuralı” nı  şöyle ifade etmiştir.

Belediye başkanları liderliğin dokuz doğal kanununu asla ihmal etmemelidir. Çünkü, liderlik bir olaydır, bir özellik değildir. Liderlik, sadece kim olduğunuzdan ziyade, ne yaptığınız ile ilgilidir. Kısaca, liderlik ilk olarak güçlü ve zayıf yönlerinizi anlamak, daha sonra sizi takipçilerinizle özel bir yolda bağlayan liderlik rollerini ve sorumluluklarını üstlenmektir.

SİZ LİDER MİSİNİZ YOKSA YÖNETİCİ

Dolayısıyla, liderlerin rolleri ve sorumlulukları nelerdir? Liderler ne yaparlar? Liderler, yöneticilerden nasıl ayrılırlar? Bu konuda aşağıdaki tabloda çok şeyler var. Listeyi okurken, liderin ne vurguladığı ile yöneticinin ne vurguladığı arasındaki farka dikkat edilmelidir. Liderlerle yöneticileri ayırt etmenin bir başka yolu da geleneksel kafalı yöneticilerin en azından garip buldukları şeyler söylemeleridir. Belediye başkanları bu tabloya bakarak lider mi yoksa yönetici mi olduklarını görebilirler.

Şekil 2.Yöneticilere Karşı Liderler

BELEDİYE BAŞKANIN ETKİNLİĞİ NASIL ARTIRILABİLİR 

Dale Carnegie Şirketinden  Stuart R. Levine ve Michael A. Crom içimizdeki lider adlı çalışmalarında lider adaylarına aşağıdaki tavsiyelerde bulunuyorlar.

Bir insana bir hedef gösterin değerli ve önemli bir amaç için çaba gösterdiğini hissetmesini sağlayın. Gerçek motivasyonu sağlayan budur. İnsanları fark edin. Onları yanınıza alın. Teşvik edin. Cesaretlendirin. Eğitin. Fikirlerini sorun. Övün. Karar vermelerini sağlayın. Başarılarını paylaşın. Onlardan tavsiyeler isteyin mümkünse bunlara uyun. Ne kadar değerli olduklarını anlamalarına yardımcı olun. Onları risk almaya teşvik edin. Uygun gördükleri şekilde çalışma özgürlüğü tanıyın. İnsanlara onlara güvendiğinizi, saygı duyduğunuzu ve onları önemsediğinizi gösterin. Bunu yaptığınızda çevrenizin motivasyonu yüksek insanlarla dolu olduğunu göreceksiniz.

Merhaba deyin. Gülümseyin. Çalışanlarınız sizi tanısın. Çalışanlarınıza bir aileymişsiniz gibi davranın. Ne yaparsanız yapın, ama mutlaka yapın. Yaşamınızdaki insanlar onlara saygı duyduğunuzu, yaptıkları işi takdir ettiğinizi sizin için önemli olduklarını ve sizin onların gerçek potansiyellerine ulaşmalarını istediğinizi bilsinler.

Belediye başkanları liderlik etkinliğini geliştirmek için bu önerileri davranışlarının merkezine oturtmalıdırlar.

YEREL YÖNETİCİ NASIL MARKA OLUR

Günümüzde yönetim alanında Guruları guru kabul edilen Tom Peters kendilerini markalaştırmak için çalışanlara kendilerini markalaştırma için 10 özellik ileri sürmüştür. Belediye başkanlarını kendilerini markalaştırmaları için işte bu 10 altın kural şunlardır.

• Bir girişimci gibi düşünün.
• Her zaman yakın takipte olun.
• Pazarlama konusunu benimseyin.
• Uzmanlık peşinde olun.
• Belirsizlikten faydalanın.
• Enerjik yenilgilere gülüp geçin.
• İletişim ağınızı geliştirin.
• Teknolojiden zevk alın.
• Gençlere saygı duyun.
• Yenilenme tutkusunu geliştirin. 

YEREL YÖNETİMLER YENİDEN YAPILANMALIDIR

Belediye başkanları eleştiride bulunanlar Keçi yollarına asfalt döşemenin zorluklarını da düşünmelidirler. Fakat; günümüzde yerel yönetimler yeniden yapılanmak zorundadırlar. Kamunun yeniden yapılanması doğrultusunda yerel yönetimler için ileri düzenlemeler belediye başkanlarına daha fazla liderlik rolü yüklemektedir.  Bu yeniden yapılanmada Belediye başkanları liderlik rolünü oynamalıdırlar. Mevcut yapısı ile belediyeler 21 yüzyılın beklentilerine cevap vermekten çok uzaktırlar.

Her şeyin sanallaştığı bir küresel dünyada bilgi teknolojileri yerel yönetimlerde daha etkin kullanılmalıdır. E-devlet projelerini uygulamakta geç kalan kamu yönetimi vatandaş memnuniyetini düşürmektedir.

Yerel yönetimler güçlü danışmanlık hizmetleri ile bu açığı kapatmalıdırlar. Bu konuda sorumluluk yerel yönetimlerin başkanına düşmektedir. Belediyelerde E-belediye dönüşümünü ve etkili bir norm kadro planlaması yapan başkanlar diğerlerinin önüne geçecektir.

LİDERLİKTE ANAHTAR NOKTALAR

• Liderlik etme arzusu, risk alma isteği, başarma ihtiyacı ve bunun gibi birçok liderin ortak olarak sahip oldukları birkaç karakteristik varken, bu karakteristikler tüm liderler tarafından mutlaka paylaşılacak diye bir şey yoktur.
• Liderleri lider olmayanlardan ayıran tek özellik, liderlerin gönüllü takipçileri olmasıdır.
• Liderlik genel anlamda liderler ve takipçileri arasındaki ilişkiyle ilgilidir, dolayısıyla, tüm liderler için merkezi görev diğerleriyle sağlam bir iletişim kurmak ve bunu idame ettirmektir.
• Liderlik, sürekli olmayan olaylar olarak meydana gelir. Dolayısıyla, bugün bir lider olmayı başaran birisi, yarın veya başka bir takipçi grubuyla liderlikte mükemmel olmayabilir.
• Yeni lider daha çok

• Stratejist olmaktan ziyade vizyoner
• Komutan olmaktan ziyade hikâye anlatıcısı
• Sistem mimarı veya mühendisi olmaktan ziyade değişim elemanı ve hizmetçi olmalıdır.

• Liderlik etmeyi öğrenmek çocukluğa kadar uzanan uzun bir süreç gerektirir. Eğitimler, seminerler, kısa dersler ve danışmanlık sadece bir insanın zaten sahip olduğu liderlik özelliklerini cilalayabilir.

Anahtar Kelimeler: