Sultan II. Selim'in eşi ve III. Murat’ın annesi olan Nurbanu Sultan tarafından 1574-1583 yılları arasında Türk mimari tarihini en önemli ismi olan Mimar Sinan’a “hamam” olarak yaptırılan eser, 1917’de kapatılmış ve ne yazık ki içindeki mermerler bu tarihten sonra oldukça zarar görmüştür. Uzun müddet atıl durumda kalan tarihi eser 1966 yılında yapılan restorasyonla birlikte çarşıya dönüştürülmüş ve Mimar Sinan Çarşısı adını almıştır. Yüz yıllar boyunca Üsküdar’ın en büyük çarşı hamamı olarak hizmet veren yapının son sahibi zaman içinde dokusu bozulan bölümleri tekrar restore ettirerek çarşının bugün var olan en son ki haline kavuşmasını sağlamıştır.
TOPTAŞI CAMİİNİN VAKFİYESİ OLARAK YAPTIRILMIŞTI
Üsküdar’daki Toptaşı Camii’nin giderlerini karşılamak amacıyla, cami vakfiyesi olarak yaptırılan hamamla ilgili Evliya Çelebi “Çarşı içinde olan Çarşı Hamamı gayet ferah, havası güzel ve yapısı hoş bir hamamdır. Sevimli, temiz tellâkları ve mavi peştamalları vardır” diye bahseder.
Tarihi hamam, İstanbul’daki meşhur yol ve meydan genişletmeleri olarak bilinen ve Fransız Mimar Henry Prost tarafından planlanarak gerçekleştirilen ve Menderes yıkımları olarak tarihe geçen dönemden de nasibini almıştır. Bu projeler çerçevesinde ellili yılarda hamamın nerede ise yarısı yıkılarak yola katılmıştır.
Nerede ise yok olmaya yüz tutan hamam 1966’da ise Gümülcine asıllı bir tüccarın gayretleri ile yeniden ihya edilmiş ve restore edilerek çarşı yapılmıştır.
Mimar Sinan Çarşısının yetmişli yıllara ait bir resmi
ÜSKÜDARA “MİMAR SİNAN MÜZESİ” YAKIŞIR
Son dönemde ise kamulaştırılarak ardından da güzel bir karar ile Vakıflar genel müdürlüğü tarafından restore edilmek üzere ele alınan Mimar Sinan’ın eserine en çok yakışacak olan ise, Mimar Sinan adına müze yapılması olacaktır.
Üsküdar’da Atik Valide Sultan imaret, Mihrümah Sultan imareti, Valide Sultan Hamamı, Siyavuş Paşa sarayı, Rüstem Paşa sarayı gibi ve bunlardan daha fazla eser kazandıran Mimar Sinan’ın bu eseri, yeni açılan Üsküdar Meydan projesinin nerede ise ortasında kalmakta. Yerli ve yabancı turistlerin de ulaşımı açısından oldukça yakın bir durumda olması münasebeti ile İnsanlık mirası olarak müze yapılması çok uygun olacaktır.
Başta İstanbul olmak üzere Bosna’dan Medine’ye, Rodos’tan Kırım’a kadar, Anadolu, Balkanlar, Şam, Mekke ve Medine gibi Osmanlı Devletinin hüküm sürdüğü üç kıtada bilinen 92 camii, 55 medrese, 52 mescit, 7 daru-ul’kurra, 20 türbe, 3 daru-ş’şifa, 17 imaret, 6 su yolu, 10 köprü, 36 saray, 20 kervansaray, 48 hamam, 8 tane de mahzen olmak üzere bilinen en az 365 eseri olan Mimar Sinan’ın bu eserlerinin bir kısmı, ne yazık ki özellikle yirminci yüzyılda Osmanlı devleti,
Bir Mimar Sinan Eseri/ Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü
şu anki mevcut Türkiye Cumhuriyeti topraklarına çekilmek zorunda kaldıktan sonra, üç kıtaya yayılan eserlerin bulunduğu topraklarda kurulan devletler tarafından muhafaza edilmeyip, harabe durumuna dönüştü. Daha da üzücü olanı ise bir kısmının yok edilmiş olması.
Şimdi ise, Mimar Sinan’ın birçok eserinin bulunması münasebeti ile bir Mimar Sinan şehri olarak nitelendirebileceğimiz Üsküdar’da Mimar Sinan’ın bir eseri restore edilmekte iken, orayı Mimar Sinan Müzesi olarak restore ederek içerisine büyük mimarın yaptığı tüm eserlerin minyatürünü koyarak yerli, yabancı ziyaretçilerine, özellikle de öğrencilerimize ve gelecek nesillerimize Mimar Sinan’ı ve onun eserlerini tanıtmaktır.
ÜSKÜDAR, BİR MİMAR SİNAN ŞEHRİ!
Dünya Mimarlık tarihine göze hoş gelen en büyük
Edirne Selimiye Camii
mimari eserleri bırakan Mimar Sinan’ın Üsküdar’da da oldukça fazla eseri var. Bir Mimar Sinan şehri olan Üsküdar da yapılacak olan bu Mimar Sinan Müzesi ve içerisine konulacak 365 Mimar Sinan eseri minyatürleri ile ayrıca Üsküdar’a apayrı bir değer katacak ve büyük mimarın Dünyanın üç kıtasına yayılan eserlerinin minyatürlerini görme imkan yakalarken, Üsküdar’ın da turizm potansiyelini de oldukça
Valide-i Atik Camii / Üsküdar
yükseltecektir.